دستاوردهای درخشان پزشکی در سال پر فراز و نشیب کرونایی

به گزارش خبرنگار مهر، شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان شرایط نامساعدی برای توسعه نوآوری و فناوری‌های نوین ایجاد کرد. شرکت‌های داروسازی و تجهیزات پزشکی از یک سو با قرنطینه و کاهش بودجه روبرو بودند و از سوی دیگر مجبور شدند توجه خود را معطوف توسعه واکسن کنند. در این میان آزمایشگاه‌های فناوری نوین در شرکت‌ها و دانشگاه‌ها روی توسعه دستگاه‌های دقیق و سهل الاستفاده تست کووید ۱۹ تمرکز کردند. اما با وجود کاهش سرعت پژوهش‌ها، محققان توانستند به دستاوردها و ابزارهای جالب و نوینی برای تشخیص و درمان بیماری‌های مختلف دست پیدا کنند.

در این گزارش تلاش شده تا به معرفی پاره‌ای از این دستاوردها که در سال گذشته نویدبخش دنیای پزشکی بودند، بپردازیم.

۶ کودک صاحب قلب جدید شدند

پزشکان انگلیسی برای نخستین بار در جهان با استفاده از روشی نوین قلب‌های جدا شده از بدن اهدا کننده را احیا و در بدن ۶ کودک پیوند زدند. در این روش نوآورانه قلب پس از خروج از بدن اهدا کننده و تا زمانی که برای پیوند آماده شود، زنده و در حالت تپش نگهداری می‌شود. با کمک روش جدید که به «اهدا بعد از توقف گردش خون» (DCD) معروف است، نه تنها می‌توان از قلب‌های بیشتری برای پیوند استفاده کرد، بلکه می‌توان آنها را به اماکن دورتری منتقل کرد و در نتیجه جراحان و پرستاران مدت زمان بیشتری در اختیار خواهند داشت.

رصد قند خون بدون سوزن

استارت آپ ژاپنی «کوانتوم اوپریشن» گجتی ابداع کرد که روی مچ دست کاربر بسته می‌شود و به روشی غیر تهاجمی قند خون او را کنترل می‌کند. این دستگاه شبیه یک ساعت هوشمند است که داخل یک طیف سنج کوچک قرار داده شده و برای اسکن خون و اندازه گیری گلوکز به کار می‌رود. این گجت قادر به خوانش علائم دیگر مانند ضربان قلب است.

توسعه ایمپلنتی برای غلبه بر چاقی

محققان دانشگاه «ای اند اند تگزاس» ایمپلنتی توسعه داده‌اند که در معده افراد مبتلا به اضافه وزن مفرط قرار می‌گیرد و اشتهای آنان را کمتر می‌کند. این ایمپلنت شبیه پارو و به طول یک سانتیمتر است که با جراحی داخل معده فرد قرار می‌گیرد. این دستگاه با دریافت سیگنال رادیویی از یک فرستنده خارجی، اعصاب را تحریک می‌کند و سیگنالی به مغز می‌فرستد تا احساس سیری در فرد به وجود بیاید و او کمتر غذا بخورد.

«نان»، قالب پرورش سلول‌های انسانی شد

در سالی که گذشت، گروهی از محققان دانشگاه اوتاوا با الهام از فراگیر شدن پخت نان خانگی طی قرنطینه کرونا از قالبی با همین جنس برای پرورش سلول‌های انسانی استفاده کردند. آنها متوجه شدند سلول‌های ماهیچه، پوست و استخوان در چنین قالبی رشد می‌کنند. یکی از موارد استفاده این مورد توسعه گوشت در کارخانه‌ها است. همچنین استفاده از قالب مذکور هزینه‌های درمانی و توسعه گوشت در آزمایشگاه را کاهش می‌دهد.

نابینایان با این ایمپلنت بینا می‌شوند

محققان کالج پزشکی بیلور در آمریکا در سالی که گذشت، یک ایمپلنت مغزی ابداع کردند که به نابینایان کمک می‌کند به طور مصنوعی ببیند و توالی حروف را ثبت کنند. در آزمایش‌ها الکترودهایی در مغز ۴ فرد کم بینا و کورتکس بینایی دو فرد نابینا نصب شد. آنها توانستند حروف الفبا را بدون تلاش اضافی توضیح دهند و شناسایی کنند.

درمان نوزاد چند روزه با پیوند سلول‌های بنیادی

طی یک آزمایش بالینی جدید، برای نخستین بار یک نوزاد ۶ روزه در ژاپن، پیوند سلول‌های کبدی جدیدی را دریافت کرد که از سلول‌های بنیادی ساخته شده بودند. این نوزاد از یک اختلال ژنتیکی رنج می‌برد که کبد فرد آنزیم حیاتی برای شکستن نیتروژن و تبدیل آن به اوره را ندارد. در نتیجه آمونیاک وارد جریان خون فرد می‌شود و نتایج مرگباری برای بیمار دارد. در این شرایط باید برای پیوند کبد تا سن ۳تا۵ ماهگی صبر کرد. بنابراین محققان ژاپنی نوعی سلول کبدی به نام هپاتوسیت را به بدن نوزاد پیوند زدند. پس از آن غلظت آمونیاک در خون نوزاد کنترل شد و عمل پیوند در زمان مناسب انجام شد. این نخستین آزمایش بالینی برای درمان بیماری کبدی با استفاده از سلول‌های هپاتوسیت پیوندی بود.

ترمیم شکستگی گوش با یک تزریق

محققان دانشگاه سیچوان چین با آزمایشی روی موش‌ها نشان دادند می‌توان با استفاده از تزریق و پرینت زیستی ۳ بعدی از ریخت افتادگی گوش مانند گوش گل کلمی را درمان کرد. این اختلال در کشتی گیران به وجود می‌آید. در این پژوهش یک تراشه میکرو با الگویی از قبل تعیین شده زیر پوست موش نصب شد. این میکرو تراشه جوهر زیستی را فعال می‌کند که حاوی ترکیبی از مواد شیمیایی و سلول‌های غضروف است که به طور همزمان زیر پوست قسمت پشت گوش آزاد می‌شوند. جوهر با ایجاد لایه، یک ساختار جدید شکل گوش موش را اصلاح کرد. یک ماه بعد غضروف ایجاد شده شکل خود را حفظ کرد و همچنین رگ‌های خونی و ماهیچه‌هایی در اطراف آن به وجود آمد که به طور طبیعی رشد خود را تجدید کردند.

آزمایشی که ۵ سرطان را زودتر تشخیص می‌دهد

محققان دانشگاه کالیفرنیا آزمایشی به نام «پن سی» ابداع کردند که می‌تواند ۵ سرطان معدی، مری، روده، ریه و کبد را ۴ سال زودتر از روش‌های معمول در بدن افراد شناسایی کند. آنها در پژوهشی نمونه خون دریافتی از ۲۲۳ مبتلا به سرطان را همراه ۲۰۰ نمونه از تومور و بافت‌های سالم بررسی کردند. سپس تستی توسعه دادند که با دقت ۹۵ درصد سرطان را در شرکت کنندگانی تشخیص می‌دهد که هنگام جمع آوری نمونه‌ها در آنها هیچ علائمی رصد نشده بود و بعداً مشخص شد مبتلا به سرطان هستند.

تشخیص بیماری از روی عکس چهره

طبق تحقیقی جدید با استفاده از الگوریتم رایانشی یادگیری عمیق و تحلیل ۴ عکس از صورت فرد (یک تصویر از روبرو، دو عکس پروفایل و یک تصویر از بالای سر)، می‌توان ابتلای وی به بیماری عروق کرونر (CAD) را شناسایی کرد. برای انجام این تحقیق بیش از ۶۸۰۰ نفر در چین گزینش شدند و ۴ عکس از صورت خود را همراه اطلاعاتی در اختیار پرستاران قرار دادند. با کمک این اطلاعات الگوریتم یادگیری عمیق آموزش داده و ارزیابی شد تا نشانگرهای بیماری مذکور مانند موی خاکستری و چربی پلک را ردیابی کند.

محققان ژاپنی مینی قلب ساختند

گروهی از محققان دانشگاه پزشکی و دندانپزشکی توکیو در ژاپن با کمک ملانین (نوعی پروتئین) سلول‌های بنیادی کشت کردند که قابلیت توسعه انواع مختلف سلول‌های بدن را داشتند و مشابه سلول‌های بنیادی پرتوان القایی بودند. پس از دو هفته از این سلول‌ها ساختاری به قطر یک میلی متر و شبیه قلب به وجود آمد که دارای دهلیز و بطن است و مانند قلب واقعی می تپد. مینی ارگان توسعه یافته ساختاری شبیه قلب نطفه موش دارد.

ساخت ریه‌های کوچک مصنوعی برای مطالعه ویروس کرونا

محققان دو دانشگاه دوک و کمبریج در انگلیس در پژوهش‌هایی جداگانه با استفاده از سلول‌های بنیادی ریه‌های مصنوعی کوچکی در آزمایشگاه ساختند تا فرایند ابتلای ریه‌ها به ویروس کرونا را بررسی کنند. در هر دو تحقیق مدل‌های سه بعدی ریه‌های کوچک از سلول‌های بنیادی توسعه یافتند که سلول‌های آلوئول ( alveolar) نام دارند. این سلول‌ها نیز از بافت‌های اهدایی تولید شدند.

کرونا ساخته شدند" src="https://media.mehrnews.com/d/2020/10/25/3/3586807.jpg" />